A jak alimenty - jeden z najgorętszych tematów rozwodowych. Środki finansowe, które trafiają do rąk jednego ze współmałżonków po rozwodzie. Zasądza je sąd na wniosek powoda lub powódki. W szczególności dotyczy środków finansowych na opiekę nad dziećmi. Alimenty mogą być jednak wypłacane w celu wsparcia współmałżonka/ki, która po rozwodzie znajduje się w znacznie gorszej sytuacji finansowej. Alimenty nie są stałym elementem rozwodu - znosi się je w przypadku opieki naprzemiennej (kiedy dzieci w równym stopniu przebywają u jednego i drugiego rodzica).
B jak budżet - rozwód kosztuje i wymaga posiadania choćby niewielkiego budżetu na strat. Osoby, które posiadają niewielkie środki mogą jednak składać wniosek o zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych lub o przyznanie adwokata lub radcy prawnego z urzędu.
Pierwszym wydatkiem na liście jest opłata skarbowa za złożony pozew w sądzie, który uruchamia postępowanie rozwodowe. Jest to koszt 600 zł. Jeżeli rozwód kończy się ugodą mediacyjna podpisaną u mediatora sądowego, wówczas sąd zwraca połowę tej opłaty. Wśród innych kosztów, które mogą się pojawić są m.in. koszt napisania pozwu, wydawania opinii specjalistycznych, koszt kuratora sądowego, mediacji, czy też prawników reprezentujących strony.
Zasada dotycząca budżetu jest jedna: im krótszy czas procedowania, im szybciej dogadają się strony, tym budżet rozwodu jest mniejszy.
C jak Cel - ilekroć podejmujemy ważne decyzje życiowe musimy widzieć ich cel. Wiele osób decyduje się na rozwód dla osiągnięcia jednego, głównego celu, czyli osobistego szczęścia. Paradoksem w przypadku małżeństwa jest fakt, że przerywamy coś, co jeszcze jakiś czas temu miało spełniać cel identyczny - dawać szczęście.
Bywa jednak, że cel rozwodu związany jest sytuacjami dramatycznymi. Może być nim np. zapewnienie spokoju (m.in. najmłodszym członkom rodziny), uniknięcie kontaktów o charakterze przemocowym czy uzyskanie stabilizacji psychicznej. W takich przypadkach cel należy realizować jak najszybciej, a rozwód doskonale porządkuje kwestie prawne związane z kontaktami osób sobie niegdyś bliskich.
D jak Dzieci - nieletni członkowie rodziny, których będą dotyczyły regulacje prawne po rozwodzie. Kiedy decydujemy się na rozstanie dobrze jest określić tzw. plan rodzicielski czyli to, jak będzie wyglądało życie naszych dzieci po rozwodzie. Zazwyczaj pozwala tzw. zrekonstruowanej rodzinie funkcjonować na nowo. W planie określamy gdzie będą mieszkać dzieci, jak będzie dzielona opieka, kto i w jakim stopniu będzie pokrywał jej koszty, jak będą wyglądały kontakty dzieci z innymi członkami rodziny (np. dziadkami).
Wiele dzieci jest w stanie przyjąć nowe zasady dość szybko z jednym zastrzeżeniem: rodzice rozumieją, że nie istnieje coś takiego jak rozwód rodzicielski. Pomimo rozpadu małżeństwa rodzice pozostają w równym stopniu rodzicami dla swoich dzieci i wspierają je w podobny sposób jak w trakcie małżeństwa.
E jak Emigracja - jedna z najważniejszych przyczyn rozwodu w ostatnich latach w Polsce. Długotrwałe przebywanie jednego z małżonków za granicą skutkuje rozpadem więzi, a w konsekwencji rozstaniem.
Czy trzeba wracać do kraju, żeby się rozwieść? Nie trzeba. Jeśli pozew składa małżonek będący w Polsce, sprawa odbywa się w Polsce. Pozew można złożyć też za granicą i tam może odbyć się proces. Wystarczy, że druga osoba przyjmie informację o rozwodzie, zgodzi się na niego i napiszę do sądu usprawiedliwienie nieobecności. W sądzie może go/ją reprezentować inna osoba (prawnik, ale także osoba z rodziny).
F jak Finanse - główny element sporu między między małżonkami i sprawa, która wymaga należytego uregulowania. Każdy z małżonków będąc w związku buduje wspólny majątek. Jeśli sprawa rozwodowa dzieje się bez orzekania o winie - wszystko, co razem posiadamy, musi być podzielone sprawiedliwie, tzn. we w miarę równych proporcjach. Jeśli np. jedna z osób w związku zachowuje nieruchomość musi spłacić drugiej połowę jej wartości.
Co ważne, wszystko, co posiadaliśmy w naszym związku przed zawarciem małżeństwa jest naszym majątkiem osobistym. Zasada ta dotyczy także np. darowizn, które otrzymaliśmy w trakcie trwania związku, np. od naszej rodziny. Sporów dotyczących finansów jest tak wiele jak wiele jest rozwodów, wiele jest też możliwych scenariuszy i rozwiązań. co ważne, wbrew pozorom wszystko jest do podziału i można wypracować kompromis, z którego każdy może wyjść z satysfakcją.
G jak Gniazdowanie - model opieki naprzemiennej po rozwodzie, który zakłada, że dzieci przebywają w jednym domu (gnieździe), a rodzice zmieniają się np. co tydzień i zajmują dziećmi w tym mieszkaniu. Sami mieszkają w innych miejscach i przybywają do dzieci na czas opieki nad nimi. Jest to jeden z najbardziej sprzyjających dzieciom modeli opieki po rozwodzie.
Dlaczego?
Po rozstaniu dzieci nie odczuwają konsekwencji bytowych związanych z rozpadem małżeństwa, nie muszą się np. przeprowadzać, zmieniać swojego życia, bo zmieniło się życie ich rodziców. Skutki rozstania minimalizują się. Mieszkanie w jednym miejscu buduje też poczucie bezpieczeństwa. Model ten wymaga jednak trzech miejsc zamieszkania (wspólne mieszkanie + mieszkania osobne dla każdego z rodziców). Jest to model wart rozważenia czasowo, np. na jeden rok, kiedy dzieci adaptują się do nowych warunków życia.
H jak Haki - dowody na niewierność, które mogą sprawić, że możliwe będzie orzeczenie o winie w trakcie rozwodu. Najczęściej będą to kompromitujące fakty i intymne szczegóły, które nigdy miały nie wyjść na jaw. Wśród dowodów zwykle są stenogramy rozmów, zdjęcia, billingi. Zbieranie materiału dowodowego nierzadko odbywa się przy udziale detektywów. Warto pamiętać, że powołując się na tego typu dowody można się liczyć z późniejszym powództwem o naruszenie dóbr osobistych.
I jak Intercyza - umowa majątkowa małżeńska, która sprawia, że możemy zachować całkowitą lub częściową odrębność finansową w stosunku do małżonka. W Polsce istnieje bowiem ustawowa wspólność majątkowa, która powstaje automatycznie po zawarciu małżeństwa.
W umowie, jaką jest intercyza, możemy zawrzeć informacje o tym, co pozostaje naszym majątkiem osobistym, czego nie chcemy dzielić z małżonkiem (może to być np. własna działalność gospodarcza). Intercyza bywa niebezpieczna szczególnie wtedy kiedy jedno z partnerów nie pracuje. Wtedy w przypadku rozwodu tylko jedna osoba wychodzi z majątkiem. Rozwiązaniem jest m.in. intercyza z tzw. wyrównaniem dorobków, która zabezpiecza stronę, która nie dorobiła się trakcie trwania małżeństwa własnego, odrębnego majątku.
J jak Jawność - publiczne, widoczne dla wszystkich zainteresowanych obywateli, np. postępowanie sądowe. W przypadku rozwodów zasada jawności nie obowiązuje chyba, że obie strony oraz sąd wyrażą na to zgodę. Co ciekawe, przeszkodą dla sądu do jawności sprawy może okazać się tzw. zagrożenie moralności.
Wg kodeksu postępowania cywilnego (Art. 427. KPC) sprawy rozwodowe odbywają się poza drzwiami zamkniętymi nie może być na nich obecna żadna osoba postronna. W postępowaniu mogą uczestniczyć małżonkowie, reprezentujące ich strony, bądź świadkowie. Rozwód z ustawy jest więc wydarzeniem zamkniętym, w którym zagwarantowana jest pełna dyskrecja.
K jak Kodeks - kodeks postępowania cywilnego to główny dokument w prawodawstwie polskim, który reguluje kwestie rozwodu. Znajdziemy tam dział “Postępowanie w sprawach małżeńskich”, gdzie możemy przeczytać o wszystkich regulacjach prawnych dotyczących rozwodu. Składa się on z trzech rozdziałów: przepisy ogólne, sprawy o rozwód i separację oraz inne sprawy (gdzie np. znajdziemy regulacje o nietypowych wydarzeniach, jak śmierć małżonka w trakcie trwania sprawy). Kodeks i jego zapisy łatwo znaleźć w internecie i warto zapoznać się z nim przed rozwodem. Jest to też dokument prawny, który my mamy w małym palcu ;)
L jak Los - wbrew pozorom słowo ściśle związane z sytuacją rozwodu, szczególnie w połączeniu ze stwierdzeniem “wziąć los w swoje ręce”. Wiele osób borykających się z decyzją o rozwodzie nie podejmuje działań i pozostaje bierna ze względu na to, że “taki jej los”. Często oznacza to skrajne poczucie przegranej w życiu osobistym, nierzadko sytuację związaną z przemocą fizyczną, psychiczną czy ekonomiczną. Tymczasem nie ma idealnie skrojonych scenariuszy dla życia, wyznaczonej wcześniej drogi, którą możemy nazwać losem, z którym nie możemy zawalczyć o siebie.
M jak Mediacje - skuteczna metoda rozwiązywania sporu, w której pomiędzy stronami pojawia się osoba trzecia. Pomaga ona w wyjaśnieniu sytuacji konfliktowych, wypracowaniu rozwiązań satysfakcjonujących obie strony. Mediacje w przypadku rozwodu są jedną z najskuteczniejszych sposobów na szybkie rozwiązanie małżeństwa bez większych szkód emocjonalnych.
Proces mediacyjny skutkuje stworzeniem tzw. porozumienia mediacyjnego czyli dokumentu, w którym określone są wszystkie zasady wspólnego życia po rozstaniu (np. plan rodzicielski, podział majątku). Dokument taki, przedstawiony w sądzie przy rozwodzie znacznie przyspiesza sam proces i udowadnia sądowi, że podjęta decyzja ma dla stron charakter poważny, dobrze zorganizowany i przede wszystkim zabezpiecza małoletnich.
N jak Nowe otwarcie - moment przełomowy w życiu, który pozwala żyć według własnych zasad. Jednocześnie, nowe otwarcie wymaga podjęcia niepopularnych decyzji i zmierzenia się z rzeczywistością. Rozwód jest dla wielu osób sposobem na nowe otwarcie, choć większość osób na początku postrzega to wydarzenie jako życiową porażkę. Niektórzy nie widzą celu, nie dostrzegają, że nowe życie może przynieść znacznie więcej satysfakcji. Strach przed nowym (lepszym), ale jednocześnie nieznanym paraliżuje i nie pozwala wyjść nawet z bardzo toksycznych i szkodliwych relacji. Warto myśleć o rozwodzie także jako o nowym otwarciu, możliwości na zmianę i zupełnie nowe, w pełni satysfakcjonujące życie.
O jak Opinie - kierowanie się opiniami innych osób, zbieranie i badanie opinii na temat naszego życia / małżonka i relacji to bardzo ważny element rozwodu. Często to opinie innych osób wpływają na nas silniej, niż własne odczucia, niejednokrotnie zafałszowane. “Z kim Ty żyjesz? Dlaczego nic nie zmienisz? On/ona Cię zdradza - czy na pewno powinnaś pozostać w tym związku?”, lub też “Nie powinnaś się rozwodzić dla dobra dzieci”, “Zrobisz krzywdę wszystkim wokół, jeśli się rozwiedziesz” - to tylko niektóre ze zdań, z którymi możesz się spotkać w procesie podejmowania decyzji o rozwodzie.
Warto pamiętać, że opinia to tylko jedna z wielu danych na temat naszego związku. Każdy ma do niej prawo, ale też na podstawie opinii innych osób nie możemy podejmować decyzji o naszym życiu. Jeśli już podejmiemy kroki zmierzające ku rozwodowi na pewno spotkamy się z opiniami znajomych i rodziny. Warto mieć do nich dystans, bo na opinie ma wpływ wiele czynników, przede wszystkim wyznawane przez te osoby wartości i przekonania, z którymi niekoniecznie musisz się zgadzać.
P jak Podział majątku - czynność podzielnia wspólnego majątku zdobywanego wspólnie podczas trwania małżeństwa. Może być ona częścią rozwodu, ale nie musi. Rozwód może się odbyć bez podziału majątku i nie musi o nim decydować sąd. Podział taki, z zapisem poszczególnych elementów przypadających dla danej osoby, można wypracować np. w procesie mediacyjnym. Dla różnego rodzaju instytucji, np. banków udzielających kredytów podział majątku będzie musiał mieć charakter oficjalny, czyli dokonany sądownie lub poświadczony u notariusza. Jeśli zależy nam na szybkim zdobyciu stosownego dokumentu najlepiej zrobić to notarialnie. W sądzie będzie to trwało znacznie dłużej i będzie wymagało odrębnej rozprawy.
R jak Rozwód - rozwiązanie związku małżeńskiego na wniosek jednego z małżonków bądź obojga. Rozwód może być dokonany jedynie w sądzie i jest możliwy kiedy następuje trwały i zupełny rozkład małżeństwa. Według danych GUS w ostatnim dziesięcioleciu, co roku rozwodzi się w Polsce ok 60 tys. par, a najczęstszą jego przyczyną jest zdrada małżeńska (14%), w drugiej kolejności - niezgodność charakterów (13%) oraz nadużywanie alkoholu (12%).
Ciekawostką jest fakt, że w Europie na potęgę rozwodzą się Hiszpanie, gdzie 2005 roku wprowadzono tzw. rozwody ekspresowe. Rozwód może tam nastąpić najszybciej po trzech miesiącach od ślubu. Nie trzeba podawać żadnych powodów tej decyzji i nie został określony żaden czas separacji przed jego orzeczeniem.
S jak Separacja - trwałe rozdzielenie się małżonków, tzw. rozkład pożycia małżeńskiego, co pociąga za sobą zaniechanie czynności seksualnych, nierzadko zamieszkiwanie w innych miejscach i nie posiadanie wspólnego gospodarstwa domowego oraz tzw. ustanie więzi duchowej. Separacja może mieć charakter nieformalny i być formą umowy pomiędzy małżonkami, np. przed rozwodem. Może też być sformalizowana i zatwierdzona przez sąd jako stan prawny
Orzeczenie separacji nie powoduje ustania małżeństwa, ma on jednak niektóre skutki prawne. Np. sąd orzekając o separacji może rozstrzygnąć o kwestii władzy rodzicielskiej. Separacja zatwierdzona przez sąd często bywa rozwiązaniem dla osób, które np. ze względów religijnych nie chcą przystąpić do rozwodu.
T jak Toksyczna relacja - relacja oparta bardzo często na przemocy jednej ze stron lub obu względem siebie. Może być to przemoc fizyczna lub psychiczna, która powoduje wyniszczenie drugiej osoby. Nierzadko jest ona związana z potrzebą kontroli nad drugą osobą w związku, próbą manipulowania nią i podporządkowania. Często ma charakter ukryty, niewidoczny od razu, stąd powszechne jest tkwienie w toksycznej relacji przez wiele lat życia bez próby ucieczki.
Jak rozpoznać toksyczną relację? W pierwszej kolejności warto zadać sobie pytanie o emocje. Jeśli przeważa w niej napięcie emocjonalne, lęk, połączone z obniżoną samooceną - warto sprawdzić czy nie jest to wynik toksycznej relacji z partnerem lub partnerką. Osobą, która może ocenić kondycję związku jest na pewno psychoterapeuta.
U jak Ugoda - stan prawny, najczęściej poświadczony stosownym dokumentem, w którym obie strony dokonują porozumienia idąc na kompromis. Stanem, który występuje przed ugodą jest spór, a ten, w przypadku rozwodu najczęściej będzie dotyczył podziału majątku. Istnieje ugoda sądowa i pozasądowa. Może dojść do niej w trakcie postępowania lub przed kiedy korzystamy z alternatywnych metod rozwiązywania sporów, np. negocjacje, mediacje czy arbitraż.
W jak Wina - w rozwodzie pojęcie winy ma spore znaczenie dlatego, że jest to zmienna, która określa typ rozwodu - z orzeczeniem o winie lub bez orzeczenia o winie. Aby wina została uznana, sąd musi stwierdzić, że wydarzenia i zachowania jednego z małżonków są istotną podstawą rozpadu pożycia małżeńskiego. Jest to m.in. zdrada, fizyczna i psychiczna przemoc czy agresywne zachowania wobec współmałżonka, nałogi, bądź odstąpienie od utrzymywania rodziny. W przypadku, kiedy wina zostanie orzeczona na niekorzyść danej strony druga strona moża żądać od niej alimentów i ponosi koszty procesowe.
Z jak Zgoda - jeśli ugoda jest stanem prawnym, o tyle zgoda ma charakter emocjonalny. Zakończenie procesów rozwodowych w postaci zgody na odejście partnera, nowe życie, przyjęcie stanu finansów, organizacji życia jest tak naprawdę najlepszym finałem rozwodu. Po prostu - zgoda.
Czy pamiętacie jakie słowa kończyły jeden z najsłynniejszych polskich utworów “Zemsta” Aleksandra Fredry?